Bo ta kanando den un paisahe seku i habrí. Solo ta kima riba bo kabes, tera ta duru i seku. Pero e ora ei bo ta mira e diferensia: algun mata yòn meimei di e barankanan, koutelosamente buskando nan kaminda. Einan e restorashon a kuminsá. Einan no tin kabritu ta kome mas. Den Parke Washington Slagbaai, for di aña 2019 nan a eliminá míles di kabritu ku tabata kana lòs. A repartí e parke den diferente zona. Ta sera esakinan, sistemátikamente ta deshasí di tur kabritu i seguidamente ta laga e zonanan akí na pas. Di e manera akí naturalesa ta haña tempu i espasio pa rekuperá. E aserkamentu akí ta tuma lugá ku hopi kuidou: basá riba konosementu lokal i investigashon sientífiko.

 

Dikon esaki ta importante?

Na Boneiru segun kalkulashon tin 32.000 kabritu ta kana lòs. Den e parke nan ta kome tur kos kaba kuné. No tin palu yòn mas, ni flor, ni sombra. Solamente tera, stòf i bida ku a para ketu.

Si nos no hasi nada, e parke nashonal di mas bieu akí ta pèrdè su resiliensia. Suela ta spula bai, biodiversidat ta disparsé. I ku kada yobida un pida naturalesa ta disparsé atrobe, ku nos no ta haña bèk sin mas.

 

Asin’aki e ta funshoná na Boneiru

Temporalmente ta sera kada zona. Den e zonanan ei ta buska e kabritunan i eliminá nan. Ku kouchi pa kapturá nan, ku tiramentu selektivo i ku kabritu ku GPS ku ta lòk otro kabritu (kabritu Hudas). E método ta ku enfoke riba hende i efektivo.

Bo ta ripará mesora,” segun un gerente di parke. ‘Na un lugá kaminda semper tabata seku i sin vegetashon, di ripiente mi a mira mata yòn ta krese.” Na hopi sitio e restorashon ta visibel kaba. Suela ta tene mas awa. Simia ta spreit. Insektonan ta bini bèk. Naturalesa ta hasi su trabou, tanten ku nos dun’é e oportunidat ei.

 

Kiko ta e resultado

Pokopoko e ekilibrio ta bini bèk. Vegetashon ta krese, suela ta keda intakto, bestianan ta haña nan lugá. E paisahe ta bira habitabel atrobe pa flora, founa i hende.

I esaki no ta tur kos: e proyekto akí ta ofresé konosementu i eksperensia tambe pa otro áreanan di naturalesa na nos isla. Di e manera akí Washington Slagbaai ta bira un sitio pa siña tokante restorashon di naturalesa na Boneiru. 

Loke nos a logra kaba

Nos a eliminá kabritu
Den e promé mitar di aña 2024 nos a saka 621 kabritu for di e parke.
Total den Slagbaai
Entre 2019 i 2022, 2.931 kabritu a disparsé for di den Slagbaai.
Total den Washington
Na aña 2023, nos a saka 1.041 kabritu for di den Washington.
Nos a bini ku zonanan di restorashon
Nos a repartí e parke den diferente sektor será pa hasi restorashon posibel.
Mihó restorashon di suela
Na sitionan kaminda pa hopi aña tabatin solamente tera, awor tin vegetashon ta krese atrobe.

Ken ta kolaborá ku esaki?