Sin aire limpi, sin awa saludabel i sin tera fértil no tin masha kos pa protehá. Pa e motibu akí nos ta komprometé nos mes pa un isla ku no solamente tin un aparensia bunita, pero ku ta salú tambe. Pa hende i naturalesa.

 

Dikon medio ambiente ta konta

Boneiru ta kresiendo. Mas kas, mas tráfiko, mas turista. Pero tambe: mas shushi, mas kontaminashon di awa i mas preshon riba naturalesa. Kalidat di nos ambiente di biba ta haña su mes den pèrtá. Esaki ta afektá nos tur. Pasobra loke awe pa nos ta opvio ainda (awa limpi pa landa aden, aire fresku, un hòfi saludabel), por simpelmente disparsé si nos no intervení.

 

Maneho inteligente pa un isla salú

E Plan di Maneho pa Naturalesa i Medio Ambiente Hulanda Karibense 2020-2030 ta e mapa di ruta pa maneho sostenibel di medio ambiente. E plan akí ta enfoká riba kuater tema urgente:

1. Shushi

Nos ke ménos shushi i mihó maneho. Esaki ta nifiká un aserkamentu mas severo di dùmpmentu ilegal, mihó separashon di shushi, i mas reuso via inisiativanan sirkular. Di e manera akí nos ta mantené nos naturalesa limpi i nos ta spar espasio balioso.

2. Awa shushi

Maneho defisiente di awa shushi ta kontaminá nos suela i nos laman. Nos ta invertí den mihó purifikashon di awa di kloaka, reglanan mas severo pa deshasí di awa shushi i mantenshon di lei na sitionan kaminda kosnan ta bai robes. For di e risòrtnan te e sitionan di konstrukshon.

3. Polushon pa medio di tráfiko i empresanan

Huma di mòfler, gas di eskape, stòf, bochincha, desperdisio kímiko, tereno industrial, garashi pa drecha outo i kaya ku hopi tráfiko, hopi biaha ta kousa molèster. Pèrmitnan nobo ta pone eksigensianan mas severo, i establesimentunan eksistente ta haña mihó kontròl.

4. Stimulá desaroyo sostenibel

Nos ta stimulá kontratistanan, empresarionan i habitantenan pa skohe pa sostenibilidat: edifisio ku ta ekonómiko ku energia, sparmentu di awa, mobilidat bèrdè i modelo di entrada sirkular. Hasi negoshi na un manera konsiente di medio ambiente ta bira e norma.       

 

Supervishon ku ta funshoná

Reglanan adekuá ta e promé paso. Sòru pa nan funshoná ta e di dos paso. Pa e motibu akí nos ta mehorá e sistema di pèrmit, nos ta hasi inspekshon i nos ta atendé mesora ku violashon. Nos ta hasi uso di e Lei di Bibienda Públiko, Ordenamentu Teritorial i Maneho di Medio Ambiente BES (Wet VROM BES) i e Dekreto di Establesimentu i aktividat BES pa por aktua mas rápidamente kontra daño na medio ambiente. Pensa riba molèster di holó stinki, kontaminashon di suela òf molèster di zonido. Prinsipalmente rònt di e hafnan, e terenonan industrial i e hòtspòtnan turístiko.

 

Medio ambiente ta mas ku solamente regla

Nos ta edifikando tambe un otro manera di pensa i hasi. Ku espasio pa inovashon inteligente, kolaborashon i kambio di komportashon. Nos ta enfoká riba:

  • Ekonomia sirkular. Produsí ménos shushi, reusá mas i anda na un manera mas inteligente ku materia prima. Nos ta trahando por ehèmpel riba un sistema ku ta hasi nos ambiente di biba i nos ekonomia resiliente pa futuro.
  • Konstruí na un manera sostenibel. Edifisionan nobo ta kumpli ku e eksigensianan di medio ambiente i nan ta usa ménos awa, ménos energia i ménos material. Espasio públiko ta haña un struktura mas robusto pa klima.
  • Konsientisashon. Pa medio di diferente kampaña nos ta mustra kiko protekshon di medio ambiente ta nifiká i kon kada hende por hunga un ròl.
  • Kolaborashon ku empresanan i habitantenan. Bon kuido di medio ambiente ta rekerí sosten di tur hende. Pa e motibu akí nos ta traha huntu ku empresarionan, skolnan, habitantenan i organisashonnan di naturalesa.

 

Kiko abo por hasi?

Bo ke sa kon bo por aportá na un Boneiru mas limpi? Deskubrí e plannan di maneho, profundisá bo mes den e proyektonan di medio ambiente, òf lesa e notisianan pa desaroyonan aktual.