Sin aire limpi, sin awa saludabel i sin tera fértil no tin masha kos pa protehá. Pa e motibu akí nos ta komprometé nos mes pa un isla ku no solamente tin un aparensia bunita, pero ku ta salú tambe. Pa hende i naturalesa.
Boneiru ta kresiendo. Mas kas, mas tráfiko, mas turista. Pero tambe: mas shushi, mas kontaminashon di awa i mas preshon riba naturalesa. Kalidat di nos ambiente di biba ta haña su mes den pèrtá. Esaki ta afektá nos tur. Pasobra loke awe pa nos ta opvio ainda (awa limpi pa landa aden, aire fresku, un hòfi saludabel), por simpelmente disparsé si nos no intervení.
E Plan di Maneho pa Naturalesa i Medio Ambiente Hulanda Karibense 2020-2030 ta e mapa di ruta pa maneho sostenibel di medio ambiente. E plan akí ta enfoká riba kuater tema urgente:
1. Shushi
Nos ke ménos shushi i mihó maneho. Esaki ta nifiká un aserkamentu mas severo di dùmpmentu ilegal, mihó separashon di shushi, i mas reuso via inisiativanan sirkular. Di e manera akí nos ta mantené nos naturalesa limpi i nos ta spar espasio balioso.
2. Awa shushi
Maneho defisiente di awa shushi ta kontaminá nos suela i nos laman. Nos ta invertí den mihó purifikashon di awa di kloaka, reglanan mas severo pa deshasí di awa shushi i mantenshon di lei na sitionan kaminda kosnan ta bai robes. For di e risòrtnan te e sitionan di konstrukshon.
3. Polushon pa medio di tráfiko i empresanan
Huma di mòfler, gas di eskape, stòf, bochincha, desperdisio kímiko, tereno industrial, garashi pa drecha outo i kaya ku hopi tráfiko, hopi biaha ta kousa molèster. Pèrmitnan nobo ta pone eksigensianan mas severo, i establesimentunan eksistente ta haña mihó kontròl.
4. Stimulá desaroyo sostenibel
Nos ta stimulá kontratistanan, empresarionan i habitantenan pa skohe pa sostenibilidat: edifisio ku ta ekonómiko ku energia, sparmentu di awa, mobilidat bèrdè i modelo di entrada sirkular. Hasi negoshi na un manera konsiente di medio ambiente ta bira e norma.
Reglanan adekuá ta e promé paso. Sòru pa nan funshoná ta e di dos paso. Pa e motibu akí nos ta mehorá e sistema di pèrmit, nos ta hasi inspekshon i nos ta atendé mesora ku violashon. Nos ta hasi uso di e Lei di Bibienda Públiko, Ordenamentu Teritorial i Maneho di Medio Ambiente BES (Wet VROM BES) i e Dekreto di Establesimentu i aktividat BES pa por aktua mas rápidamente kontra daño na medio ambiente. Pensa riba molèster di holó stinki, kontaminashon di suela òf molèster di zonido. Prinsipalmente rònt di e hafnan, e terenonan industrial i e hòtspòtnan turístiko.
Nos ta edifikando tambe un otro manera di pensa i hasi. Ku espasio pa inovashon inteligente, kolaborashon i kambio di komportashon. Nos ta enfoká riba:
Bo ke sa kon bo por aportá na un Boneiru mas limpi? Deskubrí e plannan di maneho, profundisá bo mes den e proyektonan di medio ambiente, òf lesa e notisianan pa desaroyonan aktual.