Bo ta mir’é bo dilanti? Te na bo rudia den lodo, un skòp den bo man, lus di solo ku ta belenkiá riba awa di un kanal nobo ku nan a koba. Kaminda promé tabatin solamente rais morto, awor palu di mangel yòn ta krese. E palunan di mangel den Bahia di Lac tabata sufri. E kanalnan tabata yená ku lodo, e awa salu no por a sigui kore bai. E raisnan tabata seka, hopi palu yòn tabata muri. Pero naturalesa ta haña un di dos chèns. Fundashon Internos i Mangrove Maniacs ta koba kanal nobo, nan ta habri konekshonnan bieu atrobe i nan ta planta míles di palu di mangel yòn. Ku man. Kada palu ta un paso padilanti.

E áreanan kaminda palu di mangel korá a muri, nos ta mira rekuperá awor akí,” segun Sabine Engel di Mangrove Maniacs. “E piskánan ta bini bèk. Realmente nos ta mira  efekto di loke nos ta hasi.”

 

Dikon e proyekto akí ta konta

E palunan di mangel den Bahia di Lac no ta djis un dekorashon. Nan ta bùfer, kamber di parto i wardadó di kosta, tur tres pareu. Nan ta protehá Boneiru kontra eroshon i tormenta, nan ta almasená CO₂ i nan ta brinda kuminda i refugio pa piská, para i kangreu. Pero si e awa no ta kore, e mondi ta sofoká. Pa e motibu akí e proyekto di restorashon ta asina importante: pa konservá loke lo bai pèrdí si no aktua.

 

Ku man den lodo

A base di e plan di restorashon di palu di mangel nan a indiká vários zona di restorashon. En total Mangrove Maniacs a habri mas ku 3,8 kilometer di kanal atrobe. Pa un gran parti nan ta hasi esaki ku man, huntu ku boluntarionan. Di e manera ei ya kaba nan a planta 3700 palu di mangel yòn. Pa medio di monitoreo i kòmbersashon ku gerentenan, gobièrnunan i ekspertonan, e proyekto ta krese pareu ku e sitio.

Bo ta pará einan den lodo, ku un skòp i un palu,” asina un boluntario ta bisa ku un smail riba su kara. “Pero bo sa: akí un par di aña esaki ta un mondi bibu atrobe.”

 

Kiko ta e resultado

Danki na e echo ku a habri e kanalnan, nan ta haña bida bèk. E palunan di mangel ta haña espasio atrobe pa krese, e piskánan ta haña nan kamber di parto bèk i e paranan ta baha atrobe den e vegetashon bèrdè. E proyekto no ta sòru solamente pa bentaha pa naturalesa, pero tambe pa konosementu, enbolbimentu i orguyo. E ta yuda eksaktamente kaminda ta nesesario: ku restorashon di e áreanan di kosta ku ta protehá nos. I kisas mas importante ainda: e ta hasi e konekshon entre hende i palu di mangel bibu atrobe.

E resultadonan un tras di otro

Restorashon di kanal
A hasi mas ku 3,8 kilometer di kanal aksesibel atrobe pa fluho di awa.
A planta míles di palu chikitu
Ku man a planta 3700 palu di mangel yòn den e zonanan vulnerabel di Bahia di Lac.
Diálogo ku stakeholdernan
10 konsulta ku gerentenan di naturalesa, gobièrnunan i ekspertonan lokal.
Trabou di boluntario ku impakto
Tur siman boluntarionan lokal i internashonal ta kontribuí na e restorashon.
Di proyekto piloto pa kontinuashon
Despues di fase 1 na aña 2023 entre tantu a kuminsá ku un di dos fase mas amplio.

Ken ta kolaborá ku esaki?